Masterclass 3: Techniek en hergebruik

Na de eerste lentedag zondag 8 maart, volgde maandag de derde Open Cultuur Data Masterclass Noord-Holland. Dit keer werden de onderwerpen techniek en hergebruik behandeld. Een lastig onderwerp omdat het technische abstract is. Daarna kwam Hugo van Wissen, developer van de app Museum Detective, langs.  Hij sprak over de hergebruikmogelijkheden met culturele data, wat voor ontwikkelaars belangrijk is als het gaat om data en over de relatie tussen ontwikkelaar en datavrijgever.

Jacob Cats, Zomer, middag en lucht, collectie: Rijksmuseum, CC-0

Publieksvragen

Na het lezen van de reader en het maken van een technische inventarisatie van de eigen instelling, borrelden een aantal vragen op bij de deelnemers. Hoe gebruik ik nou een API of een datadump, hoe werkt dat technisch gezien? Hoeveel extra werk brengt het met zich mee om vragen of problemen van gebruikers van de data op te lossen als ik eenmaal mijn data heb opengesteld?

Passende hulp

Voor het maken van een API kan een externe partij te hulp schieten, de Masterclassdeelnemers worden hierin ook begeleid door Open State. Daarnaast kan de organisatie de data delen met Open Cultuur Data, zodat de data toegevoegd kan worden aan de Open Cultuur Data API. De data wordt dan voorzien van de juiste documentatie en licentie.

Deelnemers vroegen zich daarnaast af hoeveel tijd het kost om vragen van hergebruikers te beantwoorden. Dit valt in de praktijk erg mee blijkt uit de ervaring van Open Cultuur Data.

Risico’s van data vrijgeven

Behalve de voordelen van het vrijgeven van data, zijn er ook risico’s te bedenken. Bijvoorbeeld dat er apps worden gemaakt met de data van jou organisatie waar jij niet achterstaat. Dit is veelal op te vangen met heldere gebruiksvoorwaarden. Dit zijn richtlijnen en wensen voor het hergebruik. Ze zijn niet afdwingbaar, maar wel nuttig om vraag en aanbod aan elkaar te koppelen.

Waarom een API?

Johannes Nicolaas Roosenboom, Landschap, collectie: Amsterdam Museum, CC-0

De vraag naar niche content is groot, dat blijkt bijvoorbeeld uit een Spotify-dienst waarbij onbekende bandjes die onderaan de toplijsten staan, worden toch beluisterd dankzij een bundeling van onbekende muziek in een lijst. Blijkbaar is men hier nieuwsgierig naar. Dit is natuurlijk goed nieuws voor de kleinere culturele instellingen. Een ander positief punt is dat de data van kleine instelingen het hele cultuurdata landschap verbreedt.

Het maken van een API is belangrijk omdat men behoefte heeft aan een centrale database waarin alle collecties van een instelling zijn te vinden. Daarnaast zorgt het aanbieden van een API voor actuelere data, terwijl een datadump een momentopname is.

Belang van hergebruik

Waarom is het faciliteren van hergebruik belangrijk? Volgens de musea en archieven is het vooral belangrijk voor kennis- en informatieontwikkeling. Daarnaast is het een manier om de kennis op een andere manier toegankelijk te maken. Waardoor cultuur laagdrempelig wordt en nieuwe doelgroepen worden bereikt.

Ook voor de wetenschap is hergebruik van belang. Zo kreeg Marker Museum een verzoek vanuit Groenland, onderzoekers daar waren geïnteresseerd in data over de klederdracht van vissers. Het zou super zijn voor het museum als hun collecties voor onderzoek over de hele wereld beschikbaar zijn.

App ontwikkelaar: Museum Detective

Hugo van Wissen is een van de ontwikkelaars van de app Museum Detective. Een app waarmee kinderen op hun iPad of smartphone een speurtocht kunnen doen in een museum. Op deze manier wordt een bezoek aan een museum voor kinderen interessanter. Kinderen zijn namelijk gewend om technologie te gebruiken zowel voor school als buiten school, waardoor de speurtocht goed past in hun manier van leren.

De mogelijkheden met open data zijn eindeloos, zo ver als je creativiteit reikt.

Hugo benadrukt dat de mogelijkheden eindeloos zijn met open data, wel is een voorwaarde dat de data up-to-date en compleet is.

Data moet gebruikt worden

Helaas is alleen het ontwikkelen van een app niet genoeg. De app moet wel worden gebruikt. Hetzelfde geldt voor het vrijgeven van data, er moet iets mee worden gedaan. Wordt dit niet gedaan dan heeft het vrijgeven van de data voor het archief of het museum ook minder waarde.

Hieruit ontstaat een discussie; de musea of archieven zullen samen met Open Cultuur Data het hergebruik moeten stimuleren. Daarnaast zijn er app-makers die geld verdienen met het maken van een app met open data. Hugo van Wissen: “Als wij gaan samenwerken met een museum, is de eigenaar van de app uiteindelijk het museum.” De verantwoordelijkheid en mogelijkheid tot aanpassing van het verdienmodel ligt dus in hun geval bij het museum.

Het gesprek

Het is belangrijk dat de culturele instelling en de ontwikkelaars goed met elkaar communiceren. Over hoe de app eruit moet gaan zien, wat het doel ervan is, enzovoort. Het voorbeeld van Museum Detective gaf dit aan, omdat de app probeert de leerlijnen van de kinderen gelijk te laten lopen met de speurtocht in het museum. Hiervoor moet elke partij dus weten wat er van de ander wordt verwacht.

Adolf van der Laan, Twee mannen in gesprek, collectie: Rijksmuseum, CC-0

Eigen manier

Elke instelling is anders, daarom is het belangrijk om per instelling de best passende manier van data vrijgeven te vinden. Met de informatie die de deelnemers nu hebben en de hulp van Open Cultuur Data, hopen we dat de instellingen uiteindelijk de beste manier vinden om hun data zo goed mogelijk vrij te geven.