De laatste Masterclass: waar zijn we nu?

Harry Sagers, Matrozen zwaaien met dakdoeken, Collectie: Beeldbank Nationaal Archief, CC-0

Terwijl in het Pakhuis de Zwijger het Doe Open Festival aan de gang was, werd op het Marineterrein de laatste Masterclass gehouden. Deze middag vertelde de deelnemers hoe hun instellingen ervoor staan wat betreft open data, werden tips uitgewisseld en werden de voorgaande bijeenkomsten geëvalueerd. Door alle deelnemers werd geconcludeerd dat deze Masterclass een agenderend effect heeft gehad. Waardoor het ontsluiten van data een prangende rol heeft gekregen op de agenda van de instellingen.  Daarnaast is het voor veel instellingen lastig om de directie te overtuigen van het belang van open data, omdat men wil verdienen aan de data en omdat veel vrijwilligers die de data beschrijven en digitaliseren erkenning willen voor hun werk.

Archieven

Beleidsplannen
In de archiefwereld wordt gewerkt aan een beleid voor open data, zodat in de toekomst data makkelijker ontsloten kan worden. Dit beleid moet de directie en medewerkers van de archieven overtuigen van het belang van open archief data. Want vaak willen directies dat in de data te zien is dat de data eigendom is van het desbetreffende archief. Verder  geeft het beleidsplan aan hoe, wanneer en welke data het beste ontsloten kunnen worden. Veel archief instellingen kiezen ervoor hun data vrij te geven middels een datadump. Ook is er al een API actief en wordt sommige data beschikbaar gesteld via Wikimedia Commons, Flickr en Europeana.

Winst op data
De directie van archieven wil vaak geld verdienen aan de data die ze hebben, omdat het openbaar maken van data kosten met zich meebrengt. Dit geldt niet alleen voor het beschikbaar stellen van data als open data, maar ook voor een webwinkel. Terwijl de opbrengsten van een webwinkel zelfs bij de grotere instellingen tegenvallen.

Het op een juiste manier beschrijven van de data, het maken van metadata,  hoeft niet veel werk hoeft te kosten. Met de openmetadatamaker.nl tool, wordt de metadata automatisch in een spreadsheet gezet en zijn ze klaar voor openbaring. Daarnaast zijn archiefmedewerkers bang dat er allerlei moeilijke vragen komen van mensen die de data gebruiken. Om deze vragen te beantwoorden is tijd, dus geld nodig. In de praktijk valt dit

Musea

Eric Koch, Dames demonstreren het spreken met de computer, Collectie: Beeldbank Nationaal Archief, CC-0

Open data op de achtergrond
De medewerkers van musea willen graag hun collecties aan zo veel mogelijk mensen laten zien. Maar de prioriteiten van museummedewerkers liggen nog niet bij open data en voor veel vrijwilligers die bij de musea werken is het werken met computers niet altijd een vanzelfsprekendheid. Om hier verandering in te brengen, zal ook voor de musea een beleidsplan omtrent open data moeten worden opgesteld.

Gevolgen van ontsluiting
Daarnaast zijn sommige medewerkers bang voor het effect dat open data zal hebben. Ze zijn bang voor lastige vragen, dat het ontsluiten te veel geld kost of voor problemen met auteursrechten. Open Cultuur Data adviseert om in een experiment een klein aantal beelden te ontsluiten als open data om bedreven te raken met de werkwijze en de gevolgen voor de organisatie in kaart te kunnen brengen.

Erkenning werkzaamheden
Vrijwilligers die bij musea of archieven werken, vinden het zonde dat hun harde werk, het beschrijven en digitaliseren van data, zomaar wordt weggegeven zonder erkenning of herkenning van hun werk. Deze vrijwilligers zijn voornamelijk gepensioneerden, voor hen zijn de voordelen van open data nog lastig te visualiseren.

Een van de deelnemers aan de Masterclass overtuigde de vrijwilligers in zijn museum door aan te geven dat dankzij het vrijgeven van de collectie als open data hun harde werk duurzaam beschikbaar blijft voor het nageslacht.

Toekomst
De archieven en musea zullen nog drie maanden worden begeleid door de Open State om ze zoveel mogelijk op weg te helpen data te ontsluiten. De eerste dataset is reeds door het Noord-Hollands Archief vrijgegeven. Het is positief dat deze cursus ervoor heeft gezorgd dat open data een onderwerp van gesprek is geworden bij de directies van de instellingen. We hopen dat de beleidsplannen ervoor kunnen zorgen dat meer data online komt te staan en voor iedereen toegankelijk is.