Open Data Beleid als doel van Open Cultuur Data

Op 19 september hield Open Cultuur Data de laatste inhoudelijke bijeenkomst van de Open Cultuur Data masterclasses voor het Netwerk Digitaal Erfgoed. Tijdens deze laatste sessie kwamen de argumenten die over tafel gaan voor en tegen het adopteren van een open data beleid aan bod.

In de afgelopen maanden hebben we gedurende 4 sessies gesproken over de remixcultuur, de juridische kaders van open publiceren, de technologische voorwaarden van open data en het maken van beleid rondom open collecties. Met deze laatste sessie levert Open Cultuur Data 17 organisatie en 23 mensen op als ambassadeurs van het openen van culturele data. We vieren onze resultaten door a.s. donderdag 29 bij het Bring Your Own Beamer Festival in Utrecht.

Open Beleid als kroon op Open Cultuur Data

Je kan als organisatie je juridische kaders en je technologie klaar hebben staan voor het publiceren van je collectiedata als open data, maar als je management of collectiebeheerder geen akkoord geeft kom je nergens. De argumenten die gebruikt worden om het publiceren van open data tegen te houden volgen vaak dezelfde patronen: een angst van het verlies op controle van de collectie en een angst om (potentiële) inkomsten te verliezen. Lees de volledige lijst met veelvoorkomende argumenten in het addendum van onze Open Data Reader.

Controle over je collectie

Het meest terugkerend argument wat wij over de jaren horen is dat management teams, collectiebeheerders, en conservatoren bang zijn om de controle over hun collecties te verliezen wanneer ze deze als open data aanbieden. Uit veel use-cases blijkt het omgekeerde waar. In 2011 al is het Rijksmuseum overgegaan tot het open publiceren van zo veel mogelijk van de collectie om controle terug te krijgen over hun collectie. Het bleek dat toeristen foto’s maakten van de werken die zij op zaal hebben hangen, deze lage kwaliteit foto’s drukten op internet de foto’s en links van het museum. Door de collectie zo veel mogelijk open te publiceren garandeert het Rijksmuseum dat de kleurgecorrigeerde versie van hun werken eerst naar boven komen. Open data geeft hun controle terug over hoe de werken die zij beheren gezien worden op het Internet.

Verlies van (potentieel) inkomen

Een ander veelgehoord argument dat een open data beleid tegenhoudt is het verlies van inkomen dat voor zou komen door data en digitale reproducties gratis weg te geven. Wij vinden hier bewijs voor in de echte wereld. Als er een organisatie is die een tegenvoorbeeld heeft dan horen wij dat graag. Zowel het Nationaal Archief en het Rijksmuseum zijn tot de conclusie gekomen dat de kosten van een sales afdeling niet afwegen tegenover de inkomsten van het verkopen van digitale kopieën van stukken uit de collectie.

Publieke missie en toenemende relevantie

In contrast tot deze argumenten horen wij ook argumenten waarom wel een open data beleid te adopteren. Het meestvoorkomend argument, en ook de reden waarom instellingen open data verkennen, is dat ze vinden dat open data onderdeel is van de publieke missie of doelstelling van de instelling. Toegang geven tot het (Nederlands) cultureel erfgoed is te bereiken door open data en dat leidt weer tot toenemende relevantie.

De relevantie van een instelling komt niet alleen voort uit het fysieke bezit van een collectie, maar ook voort uit de discussie en onderzoek rondom deze collecties. Deze discussies vinden de laatste jaren meer en meer plaats op plekken buiten de instelling: op het internet. Door de collectie als open data te publiceren staat de instelling anderen toe de instelling te gebruiken in die discussies.

Vergroten van het bereik van de instelling

Culturele instellingen worden vaak afgerekend door het bereik van hun collectie, vaak wordt dit gemeten in het aantal fysieke bezoekers aan de instelling en bezoekers aan de website en beeldbank van de bezoekers. We zien met Open Cultuur Data echter dat het bereik van instellingen die open data publiceren vele malen groter wordt, doordat zij hun collectie brengen naar de plekken waar de mensen zijn. Een uitstekend voorbeeld hiervan is het gebruik van Wikipedia.

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), meermalig deelnemer van onze masterclasses, is een van de grootste leveranciers van media op Wikimedia Commons, de beeldbank van Wikipedia. Hun collectie van bijna 500.000 afbeeldingen bereikt een totaal van 1.8 miljoen paar ogen op pagina’s van Wikipedia per maand. Dit staat in schril contrast met het aantal pagina’s die bekeken wordt op de eigen beeldbank van het RCE. Het vergrootte bereik is enorm, waardoor het Nederlands cultureel erfgoed rijker wordt ervaren op het internet.